Wanda Nowicka jest jedną z założycielek Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny i prowadziła ją przez 20 lat (1991-2001). Stworzyła koncepcję programową i podwaliny materialne Federacji, dzięki czemu Federacja stała się jedną z najbardziej widocznych i skutecznych organizacji społecznych działających na rzecz kobiet i praw człowieka. Głównym celem Federacji było dążenie do liberalizacji restrykcyjnej ustawy antyaborcyjnej obowiązującej w Polsce od 1993 r..
Federacja pod kierunkiem Nowickiej zaangażowana była w trzy próby odrzucenia zakazu aborcji – w 1994 r., w 1996 r. i w 2004 r.
Szczególnie ważnym celem działania Federacji była edukacja, za pośrednictwem Telefonu Zaufania, społeczeństwa, zwłaszcza kobiet i młodzieży, w zakresie seksualności i rozrodczości po to, by dostarczyć odpowiedniej wiedzy umożliwiającej zapobieganie niechcianej ciąży i przemocy seksualnej. Poradnictwo w ramach Telefonu Zaufania pomagało kobietom radzić sobie z nierzadko dramatycznymi skutkami zakazu aborcji, który wywarł negatywny wpływ na życie setek tysięcy Polek i ich rodzin.
Dlatego też od początku Federacja z inicjatywy Nowickiej podjęła wiele ogólnopolskich kampanii rzeczniczych, których celem było uświadomienie społeczeństwu i politykom, jak złe i dyskryminujące jest prawo antyaborcyjne.
Do najważniejszych wydarzeń należą dwa Trybunały na rzecz Prawa Kobiet do Samostanowienia (2001, 2004), podczas których kobiety własnym głosem opowiedziały swoje historie (publikowane w Piekło Kobiet Trwa:
https://federa.org.pl/wp-content/uploads/2017/07/Pieklo_kobiet_2007.pdf ).
Jednym z najgłośniejszych projektów Federacji, który przez dwa tygodnie nie schodził z pierwszych stron gazet, była wizyta statku Langenort międzynarodowej organizacji „Kobiety na Falach”, który w czerwcu 2003 r. przypłynął do Polski na zaproszenie Nowickiej. Głównym celem tego wydarzenia było uświadomienie społeczeństwu, że zakaz przerywania ciąży de facto nie działa, bo kobiety mogą przerywać ciąże np. za granicą. Jednak zabiegi w tzw. podziemiu aborcyjnym nierzadko niosą ryzyko dla życia kobiet. Wizyta „Kobiet na Falach” we Władysławowie wzbudziła ogromną agresję wśród Młodzieży Wszechpolskiej, która próbowała przemocą nie dopuścić do planowanych działań.
Innym niezwykle ważnym nurtem działań Federacji prowadzonych bezpośrednio przez Nowicką były interwencje prawne na rzecz konkretnych kobiet podejmowane w kraju i za granicą. Do najgłośniejszych spraw prowadzonych przez Federację wraz z międzynarodowymi organizacjami była sprawa Alicji Tysiąc wygrana przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka.
Wanda Nowicka położyła ogromny nacisk na działalność międzynarodową Federacji, która służyła nagłośnieniu naruszeń praw kobiet na forach międzynarodowych, zwłaszcza w ONZ i Unii Europejskiej.
Wanda Nowicka reprezentowała Federację na historycznych szczytach ONZ w Wiedniu w 1993 r. (Konfedencja na rzecz Praw Człowieka) w Kairze w 1994 r. (ICPD – Międzynarodowa Konferencja na rzecz Ludności i Rozwoju) i w Pekinie w 1995 r. (FWCW – Czwarta Światowa Konferencja na rzecz Kobiet), podczas których wprowadzono nowe globalne standardy na rzecz praw kobiet, w tym praw reprodukcyjnych kobiet.
Co więcej Nowicka postawiła na ONZ-owski system praw człowieka, bowiem Polska, która ratyfikowała wszystkie Traktaty Prawnoczłowiecze, powinna przestrzegać praw człowieka. Efektem raportów przygotowanych i prezentowanych przez Nowicką w ONZ były rekomendacje komitetów ONZ do adresem rządu polskiego, by poprawił przestrzeganie praw kobiet, w tym praw człowieka.
Oto szczegółowe podsumowanie 20 lat działania Federacji (plik *.pdf):
