Krajowy Plan Odbudowy budzi nadzieje, ale również obawy szerszej publiczności. Istnieje ryzyko, że pieniądze będą trafiać nie tam gdzie powinny, ale tam gdzie rządzą nominaci bądź osoby przychylne partii rządzącej. Podobne patologie obnażyła sytuacja Rządowego Funduszu Inwestycji Lokalnych, którego niejasny klucz przydzielania pieniędzy, faworyzował samorządy, w których rządziło PiS.
W związku z tym Lewica uruchomiła niezależne konsultacje do Krajowego Planu Odbudowy. Wystosowałam pisma do samorządów, zapytałam o uwagi do propozycji rządowych – spotkało się to z dużym zaintersowaniem Gmin Subregionu Centralnego województwa śląskiego.
Według uwag przesłanych w odpowiedzi na moje pisma, jednostki samorzątu terytorialnego nie czują się partnerami do rozmów w sprawie finansowania z mechanizmu KPO. Długość konsultacji oraz kształt ich przeprowadzenia, uniemożliwiają realne uczestnictwo w kształtowaniu programu. Samorządowcy zwracają uwagę również na kwestię centralizacji sposobu dystrybuowania funduszy – ich wydatkowanie powinno się odbywać na poziomie regionalnym, co umożliwi skuteczniejszą identyfikację potrzeb. W przeciwnym razie doprowadzi to do jeszcze większej marginalizacji samorządów. Ponadto, istnieje ryzyko opóźnienia dystrybucji środków.
Wspomniano o braku zasadności zmniejszenia środków na rozwój transportu miejskiego, w tym szynowego oraz mobilności miejskiej – temat jest bardzo ważny z punktu widzenia gmin takich jak Bytom, Zabrze, Pyskowice i Tarnowskie Góry, które do dziś borykają się z latami zaniedbań w obszarze transportu publicznego. Bytom podniósł również wiele cennych uwag dotyczących zieleni, ekologii oraz szerokopojętego rozwoju edukacji i cyfryzacji, które nie zostały dostatecznie rozwinięte w planie.
Z perspektywy tarnogórskiej i zabrzańskiej na uwagę zasługują kwestie związane z turystyką. Głośna sprawa podupadającej finansowo Kopalni Srebra, stała się przedmiotem mojej interwencji – podobne sytuacje nie powinny mieć miejsca. Instytucje kultury oraz sektor turystyczny, wyczerpany finansowo po pandemii, będą potrzebować wsparcia. Gminy takie jak Zabrze i Tarnowskie Góry jeśli pierwotna wersja planu nie zostanie zmieniona, nie będą mogły starać się o dodatkowe środki finansowe na rozwój i wspieranie turystyki.
Samorządy muszą być aktywnie włączane w proces programowania i wdrażania KPO, należy ograniczyć centralizację fuduszy a także uwzględnić doświadczenia samorządów – co najmniej 50% środków musi być wydatkowane na poziomie regionalnym. Zasady przyznawania dotacji powinny być przejrzyste.
Uwagi przekazałam do dalszego procedowania.
